Grzyby są roślinami symbiotycznymi, cudzożywnymi, które pobierają gotowe substancje organiczne ze środowiska. Wchodzą w mikoryzę z korzeniami poszczególnych gatunków drzew, pomagając im we wchłanianiu wody oraz substancji mineralnych, a same w zamian pobierają z korzenia substancje odżywcze. W ekosystemie odgrywają znaczącą rolę, są reducentami - wpływają na poprawny obieg materii w przyrodzie, umożliwiając rozkładanie warstwy starych liści, gałęzi oraz innych szczątków obumarłych roślin.

Często postrzegamy grzyby tak, jak wyglądają znane borowiki, czy kurki. Przebogaty świat grzybów  nie kończy się na tak prostych  formach. Zwykle

  to co nazywamy grzybem jest tylko jego widoczną częścią, określaną jako owocnik. Reszta chowa się pod ziemią, w ściółce, w spróchniałym drewnie, w korze lub pod korą drzew. Zadaniem owocnika jest produkowanie zarodników, dzięki którym rozmnażają się grzyby. W czasie grzybobrania, należy pamiętać aby nie zbierać zbyt dużych okazów grzybów, żeby mogły dojrzeć i rozsiać zróżnicowane płciowo zarodniki. Lasy Parków Krajobrazowych Województwa Lubuskiego obfitują w bogate królestwo grzybów. Najdziwniejsze kształty mają grzyby, które spotkamy późnym latem i jesienią. Są to różne gatunki gałęziaków, sromotników, soplówek, piestrzycowatych, i gwiazdoszy.

Gałęziaki (Ramaria sp.) przybierają najprzeróżniejsze formy, często mało charakterystyczne dla poszczególnych gatunków i dlatego bardzo trudno je na pierwszy rzut oka rozróżnić. Pojawiają się późnym latem. Można je znaleźć zarówno na pniakach lub zagrzebanych w ziemi kawałkach drewna, jak i na ziemi, gdzie tworzą tzw. czarcie kręgi. Dawniej wierzono, że w takich miejscach tańczą czarownice, dlatego nazywano je też pierścieniami czarownic. Owocniki gałęziaków mają często intensywne barwy, więc łatwo je zauważyć nawet z daleka. 

Bezpośrednio na ziemi wyrasta sromotnik bezwstydny (Phallus impudicus L) zwany także sromotnikiem cuchnącym. Grzyb jest wyczuwalny po zapachu przypominającym padlinę. Często zdarza się że czujemy, ostrą woń a grzyba nie widzimy. Nieprzyjemny zapach zwabia muchy które 

roznoszą zarodniki grzyba. Stadium początkowe owocnika sromotnika bezwstydnego nosi nazwę czarciego jaja. Jest ono częściowo schowane (zagłębione)  w glebie, wielkości około 3-5 cm.  W fazie czarciego jaja sromotnik bezwstydny nie wydziela jeszcze woni padliny. Niektórzy uważają czarcie jajo za prawdziwy przysmak. Po przekrojeniu "jaja", widoczny jest charakterystyczny zarys owocnika, okrytego galaretowatą warstwą. Podobne "jaja" mają trujące muchomory, ale w przekroju inaczej wyglądają. Sromotnik bezwstydny jest pospolity rośnie pojedynczo lub grupowo w parkach, lasach i zaroślach głównie latem.

Jesienią na powalonych bukach możemy spotkać śnieżnobiałą soplówkę bukową (gałęzistą) (Hericium clathroides). Nazwa rodzajowa soplówek wskazuje na ich podobieństwo do sopli lodu.  Owocniki zachwycają skomplikowaną strukturą przestrzenną, przywodzącą na myśl podwodne kolonie koralowców. Najrzadszą z pośród spolówek jest soplówka jeżowata (H. erinaceum).  Pojawia się od sierpnia do listopada na żywych pniach buków i dębów. Owocniki grzyba przypominają kulę złożoną z wielu drobnych, zbitych ze sobą igiełek. Soplówka jeżowata uważana jest za grzyb wymierający na terenie Polski (znana jedynie z kilku stanowisk). Wszystkie gatunki soplówek podlegają w Polsce ochronie gatunkowej.

W lasach liściastych, przy leśnych drogach, w zaroślach, między resztkami roślin można spotkać piestrzycę kędzierzawą (Helvella crispa). Ma charakterystyczny wygląd, trudno ją pomylić z innymi gatunkami. Grzyba można rozpoznać po nieregularnej i pofałdowanej głowie. Kształtem czasami 

przypomina siodło Wyrasta bezpośrednio na ziemi od lipca do października, zwykle pojedynczo lub w małych grupkach. Rzadko pojawiają się  w lasach iglastych.

Gwiazdosze (Geastrum), pojawiają się w lasach latem i jesienią. Nazwa tych grzybów wywodzi się od kształtu dojrzałych owocników. Młode osobniki są podobne do „jaja", o charakterystycznym, cebulowatym kształcie i średnicy 3-5 cm. Ich zewnętrzna osłona po pęknięciu 

rozkłada się gwiaździście na wszystkie strony, odsłaniając kulistą, delikatną część wewnętrzną. Tak rozwinięte owocniki osiągają średnicę nawet do 18 cm. Szarobrązowy kolor tych grzybów nie rzuca się specjalnie w oczy, za to charakterystyczny kształt przyciąga uwagę. Występuje w lasach,  parkach, ogrodach czy różnego rodzaju zaroślach. Zdarza się, że zasuszone dojrzałe owocniki znajdowane są jeszcze wiosną następnego roku. 

 

Dawid Karzólewski

Główny Specjalista w Łagowsko-Sulęcińskim 
i Gryżyńskim Parku Krajobrazowym