Najistotniejszym elementem środowiska, który ma decydujący wpływ na to jak wygląda przyroda jest bez wątpienia woda. To ona w postaci lądolodu wyrzeźbiła większość form ukształtowania terenu wokół nas. Dziś również zmienia krajobraz choć już mniej spektakularnie. To woda, jej stan, ilość lub brak ma też bardzo duży wpływ na zwierzęta i rośliny. Może występować w różnej formie, na powierzchni lub pod ziemią.

Skupmy się na chwilę na wodach powierzchniowych. W naszym nizinnym krajobrazie najczęściej spotykamy ją w dość dużych jeziorach, niewielkich oczkach lub leniwych rzekach. W takiej właśnie formie w zachodniej części Pszczewskiego Parku Krajobrazowego najczęściej można ją spotkać, w około dwudziestu jeziorach, w rzece Obrze oraz niezliczonych mniejszych ciekach i rowach.

Rzeka Kamionka
Rzeka Kamionka
Pszczewski Park Krajobrazowy składa się też z drugiej, wschodniej części, gdzie płynie niewielka i wartka rzeka Kamionka. W dnie szerokiej rynny wyrzeźbionej przez lądolód, odwiedza ona znacznie bardziej urozmaicone i ciekawe tereny niż w typowych dolinach naszych rzek.

Nie łatwo znaleźć jej źródło, które znajduje się w pobliżu miejscowości Lewice. Kamionka na początku płynie trochę nieśmiale, wśród łąk. Bez trudu można ją przeskoczyć. Lecz stosunkowo szybko przejście na drugą stronę staje się coraz trudniejsze. Dalej płynie już w otoczeniu lasów, głównie grądów i łęgów – cennych lasów liściastych, których nieodparty urok, szczególnie wiosną zachwyci niejednego miłośnika przyrody. Z czasem rzeka zmienia się nie do poznania, leniwy bieg przechodzi w wartki strumień, a w dnie występują piach i kamienie. Kompozycję dopełniają przewrócone drzewa, łączące dwa brzegi niczym pomosty. „Prawie jak w górach!” - stwierdzili pewni turyści wędrujący ze mną tutejszymi szlakami. Ten fragment sprawia, że często mówi się, że Kamionka to rzeka o górskim charakterze.

Rzeka przepływa przez rezerwat przyrody, później przez łąki i zwalnia w okolicy miejscowości Kamionna. Przy drodze przebiegającej na trasie Gorzów Wlkp. - Poznań po ok. 13 km Kamionka opuszcza Pszczewski Park Krajobrazowy, ale oczywiście płynie dalej. Po ponad 8 km znajduje swój koniec w Warcie, koło Międzychodu.

Rzekę zasila nie tylko woda opadowa, częściowo spływająca z terenów rolniczych rowami, ale również liczne źródła wypływające ze zboczy rynny. Przez lata w wyniku działania wody spływającej w dół powstały głębokie jary. W ich dnie płyną strumyczki, po kamieniach i martwych konarach drzew.

Mostek nad Kamionką
Mostek nad Kamionką
Lasy i łąki występujące wokół Kamionki w kierunku na północny-zachód od Mniszek, zostały w 2004 roku uznane za rezerwat przyrody „Dolina Kamionki”. Można w nim znaleźć m. in. kilka gatunków storczyków oraz okazy pełnika europejskiego. Na terenach parków krajobrazowych powołuje się również użytki ekologiczne i pomniki przyrody. W dolinie rzeki Kamionki jest około 15 użytków ekologicznych, najwięcej w leśnictwie Papiernia, oraz niemal 40 pomników przyrody, głównie dębów, buków i lip. Ilość form ochrony przyrody na obszarze niespełna 2000 hektarów, świadczy o jego wyjątkowości i wartości.

Wędrując po tej okolicy warto zobaczyć kościół pw. Narodzenia NMP z 1499 r. oraz odwiedzić unikalne miejsce jakim jest Centrum Edukacji Regionalnej i Przyrodniczej w Mniszkach, z ekspozycjami dotyczącymi ginących zawodów i lokalnej przyrody.

Na koniec nie pozostanie nic innego jak zaprosić i zachęcić do odkrywania naszej pięknej przyrody.

 

 

Główny Specjalista Pszczewskiego Parku Krajobrazowego

Robert Rektor