Sóweczka  to najmniejsza leśna sowa występująca w Europie. Pod względem rozmiaru dorównuje skowronkowi.  Nazwa rodzajowa (Glaucidium passerinum) pochodzi z języka greckiego i łacińskiego. „Glauc” w języku greckim oznacza świecący, jasnooki i nawiązuje do jasnożółtej barwy oczu ptaka. Z kolei słowo „passerinum” pochodzi od łacińskiej nazwy wróbla.

Długość ciała sóweczki wynosi 15 - 19 cm, waga 50 – 80 g, rozpiętość skrzydeł natomiast 32-39 cm. Posiada zwartą budowę ciała i spłaszczoną głowę. Upierzenie brązowe biało nakrapiane. Szlara, czyli „twarz sowy” słabo rozwinięta, oczy żółte. Krótkie i zaokrąglone skrzydła pozwalają jej na niedużych dystansach na szybki i zwinny lot. W powietrzu porusza się falistym lotem. Nieznaczny dymorfizm płciowy, to znaczy że trudno odróżnić samicę od samca. Samiec waży do 65 g, natomiast samica powyżej tej wartości. W Polsce sóweczka spotykana jest głównie w południowej, południowo-zachodniej i północno-wschodniej części kraju, a także na Pomorzu. W górach gniazduje do górnej granicy lasu.

sóweczkaSóweczka jest sową wyjątkową nie tylko ze względu na swoją wielkość. W przeciwieństwie do innych gatunków prowadzi dzienny tryb życia, a w nocy odpoczywa. Głównie przebywa w koronach drzew, gdzie pozostaje praktycznie niewidoczna, nawet gdy przelatuje pomiędzy nimi. Często siada na szczytach drzew i jest mało płochliwa. Najbardziej aktywna jest o świcie lub kilka godzin przed zmierzchem. W nocy odzywa się rzadko.

Sóweczka zamieszkuje lasy iglaste głownie bory świerkowe i sosnowo-świerkowe oraz lasy mieszane, zawsze ze znacznym udziałem świerka. Wybiera tereny o dużym zróżnicowaniu siedlisk, z obecnymi suchymi drzewami, strumieniami, młodnikami itp. oraz lasy o wyraźnej piętrowości. Terytorium lęgowe sóweczki wynosi około 1,5-2,5 km2, co zależy od obfitości pokarmu. Jej terytoria nierzadko przebiegają wzdłuż widocznych w terenie granic np. drogi, strumienie. Sóweczka na swoim terytorium lęgowym korzysta kilku dziupli o różnym przeznaczeniu (nocleg, spiżarnie, lęg). Poza sezonem lęgowym przebywa w lasach liściastych i mieszanych, gdzie łatwiej o pokarm.

Jej mały rozmiar potrafi być mylący, gdyż w rzeczywistości sóweczka jest bardzo sprawnym łowcą. Bezszelestny lot, ostry dziób i pazury sprawiają, ze sóweczka to drapieżnik z prawdziwego zdarzenia. Poluje wykorzystując atak z zaskoczenia lub przeszukując korony drzew lub dziuple. Atakuje znienacka zwykle z odległości kilkunastu metrów, ściga ofiary tylko na krótkich odcinkach. Głównym składnikiem jej diety są drobne ptaki np. sikory, zięby, rudziki, w mniejszym stopniu myszy i norniki. Jest bardzo śmiała, potrafi upolować większe od siebie ptaki, takie jak dzięcioły duże czy drozdy. 

Sóweczka 2Sóweczka wyprowadza jeden lęg w roku. Gniazduje głównie w dziuplach dzięcioła dużego, o średnicy 4-6 cm, znajdujących się w żywych lub martwych drzewach. Od marca do maja samica składa średnio około 4-5 jaj w odstępach 1,5 dniowych. Wysiadywanie rozpoczyna się od złożenia przedostatniego lub ostatniego jaja i trwa przez około 26 do 28 dni. Wysiaduje wyłącznie samica, w tym czasie samiec donosi jej świeży pokarm. Pisklęta klują się jednocześnie a po 10 dniach otwierają oczy. Przebywają w dziupli przez 28-32 dni i są karmione wyłącznie przez samicę. W okresie wychowywania piskląt, polowanie to główne zadanie samca, ponieważ samica w tym czasie rzadko oddala się od gniazda. Po opuszczeniu gniazda młode sóweczki od razu dobrze latają. Wówczas przebywają w koronach drzew gdzie karmione są przez rodziców. Około 7 – 14 dni po opuszczeniu dziupli przez młode, samica opuszcza rodzinę. Wtedy obowiązki rodzicielskie przejmuje samiec, przekazując młodym pokarm Usamodzielnienie się młodych sóweczek następuje po około 30 dniach od wylotu z dziupli.

Sóweczka objęta jest ścisłą ochroną gatunkową. W promieniu do 50 m od dziupli wyznacza się całoroczną strefę ochronną. Do naturalnych zagrożeń sóweczki zaliczyć można obecność drapieżników takich jak puszczyk, puchacz, krogulec i jastrząb. Największym zagrożeniem jest gospodarka leśna, szczególnie usuwanie uschniętych, dziuplastych drzew, prace leśne wykonywane w okresie lęgowym w pobliżu dziupli oraz upraszczanie przestrzennej struktury drzewostanu. Wzmożony ruch turystyczny może także zagrażać temu gatunkowi. Zapraszam serdecznie do zwiedzania terenów Lubuskich Parków Krajobrazowych, może i Wam uda się usłyszeć lub zobaczyć sóweczkę

Autorem zdjęć jest Robert Komorowski.

Dawid Karzólewski

Główny Specjalista

w Łagowsko-Sulęcińskim Parku Krajobrazowym